👤 The Body Keeps the Score: Hoe trauma in je lichaam leeft en hoe je kan helen 👤

Soms denk je dat je trauma verwerkt hebt, maar je lichaam vertelt een ander verhaal: spanning, vermoeidheid, triggers. In The Body Keeps the Score toont Bessel van der Kolk hoe trauma niet verdwijnt in je hoofd, maar zich vastzet in je zenuwstelsel. Je brein blijft paraat, je lijf waarschuwt. Heling begint in datzelfde lichaam via ademhaling, mindfulness, beweging, EMDR en NLP. Je bent niet kapot, je bent gewond. En wonden kunnen helen.

Er zijn momenten waarop je denkt dat je een hoofdstuk hebt afgesloten. Je hebt gepraat, gehuild, misschien zelfs vergeven. Je hebt gedacht: “Ik heb het een plaats gegeven. Ik ben erover.” En toch merk je, soms op onverwachte momenten, dat je lichaam een ander verhaal vertelt. Je schrikt bij een hard geluid. Je spieren spannen zich op bij een bepaalde blik of toon. Je adem stokt wanneer iemand kritiek geeft. Of je voelt een vermoeidheid die je niet kan verklaren, alsof je altijd een rugzak draagt die niemand ziet.

Wat je hoofd denkt, is niet altijd wat je lichaam voelt. En precies daar begint de waarheid. In zijn baanbrekende boek The Body Keeps the Score beschrijft psychiater Bessel van der Kolk hoe trauma zich niet alleen in je geheugen nestelt, maar vooral in je lichaam: in je zenuwstelsel, in je spieren, in je ademhaling. Je brein mag geloven dat het voorbij is, maar je lichaam herinnert zich alles. En zolang je lichaam niet gelooft dat het veilig is, blijft het vechten, vluchten of bevriezen.

Wat trauma écht is

Veel mensen denken dat trauma enkel te maken heeft met grote gebeurtenissen: oorlog, misbruik, verlies. Maar Van der Kolk herdefinieert trauma op een veel diepere manier. Trauma is niet wat je overkwam, maar wat er in jou gebeurde als gevolg van wat er buiten jou gebeurde. Het is het moment waarop iets te snel, te pijnlijk of te overweldigend was om te dragen. Je zenuwstelsel sloeg op hol en vond geen weg terug naar rust.

Dat betekent dat trauma niet altijd zichtbaar is. Het leeft in reflexen, in patronen, in overlevingsstrategieën. Het fluistert in spanning die je niet kan verklaren, in vermijding die je niet begrijpt, in emoties die je overspoelen op momenten die daar op het eerste zicht niets mee te maken hebben.

Hoe trauma je lichaam en brein verandert

Trauma herschrijft letterlijk je brein. De amygdala, je interne alarmbel, blijft voortdurend paraat. Alles lijkt gevaarlijk, zelfs onschuldige signalen. De hippocampus, die herinneringen normaal in tijd en context plaatst, raakt ontregeld: “toen” voelt nog steeds als “nu”. En de prefrontale cortex, je rationele brein dat normaal kalmeert en analyseert, schakelt uit wanneer het stress ervaart. Je weet dus met je hoofd dat je veilig bent, maar je lichaam gelooft het niet.

Daarom werkt “denken” alleen niet. Je kunt jezelf duizend keer vertellen dat het voorbij is, maar zolang je lichaam spanning vasthoudt, blijft het verleden zich herhalen in je fysiologie.

Je lichaam vergeet niet

Je lichaam is geen tegenstander, wel een boodschapper. De signalen die het geeft: pijn, spanning, slapeloosheid, onrust, emotionele schommelingen,...zijn geen tekenen van zwakte, maar uitnodigingen tot aandacht. Ze zeggen niet: “Er is iets mis met je.” Ze zeggen: “Er is iets in jou dat gezien wil worden.”

Ik heb dit vaak gezien bij cliënten en ook in mezelf. Momenten waarop ik dacht dat ik “klaar” was met iets, maar mijn lichaam bleef reageren. Soms kwam er spanning zonder reden, soms een plots verdriet of een vermijdingsreflex na een toxische relatie. Pas toen ik leerde luisteren, begreep ik: mijn lichaam draagt verhalen die mijn hoofd vergeten is. En zolang ik enkel probeerde te begrijpen, bleef het onrustig. Pas toen ik begon te voelen, begon het te ontspannen.

Waarom praten niet genoeg is

Praten kan uiteraard verhelderen, maar heling vraagt meer. Woorden raken enkel de bovenlaag. Trauma leeft in diepere lagen: in de zenuwen, de ademhaling, de reflexen. Daarom kun je in therapie zeggen: “Ik weet dat ik veilig ben,” en toch paniek voelen in je lijf. Het hoofd begrijpt, maar het lichaam vertrouwt nog niet.

Heling vraagt om een brug tussen denken en voelen. Om methodes die het lichaam erbij betrekken. Ademhaling, mindfulness, beweging, EMDR, NLP,...allemaal manieren om je zenuwstelsel opnieuw veiligheid te leren.

Heling via het lichaam

Van der Kolk toont dat herstel begint wanneer het lichaam mag meedoen. Mindfulness helpt je vertragen, voelen wat er nu is, zonder oordeel. Niet om rustig te worden, maar om aanwezig te zijn. Om te leren luisteren: Waar zit spanning? Wat voel ik echt?

Ademhaling is een sleutel. Een eenvoudige oefening kan al een verschil maken: adem rustig in door je neus, hou even vast, adem langzaam uit door je mond. Je vertelt je lichaam: “Je bent veilig.”

Beweging: wandelen, yoga, dansen, fitness,... helpt spanning loslaten die niet in woorden past. NLP biedt tools om je innerlijke verhaal te herschrijven. Veel trauma’s laten overtuigingen achter: “Ik ben niet goed genoeg. Ik ben niet veilig. Ik moet sterk zijn.” Met NLP leer je zien dat deze overtuigingen ooit bescherming boden, maar nu mogen verzachten.

En in lichaamsgerichte coaching leer je stap voor stap opnieuw contact maken met je adem, je grenzen, je ritme.

Kleine tekenen van heling

Heling is zelden spectaculair, maar gebeurt in stilte en in het alledaagse. De eerste keer dat je spanning opmerkt zonder te veroordelen. De dag dat je adem niet stokt wanneer iemand boos kijkt. Het moment waarop je zacht kan huilen, zonder je te schamen. Een nacht waarin je écht diep slaapt. Dat zijn tekenen van herstel: Kleine verschuivingen met grote betekenissen.

Trauma vraagt niet: “Wat is er mis met jou?” Het vraagt eerder: “Wat heb je meegemaakt?” En: “Wat heb je nodig om je weer veilig te voelen?”

Je bent dus niet kapot, je bent gewond. En wonden kunnen helen met tijd, aandacht, en zachtheid. Je hoeft het niet te forceren. Je mag het laten ontvouwen, op jouw tempo.

Hoe ik hiermee werk in mijn praktijk

In mijn coaching zie ik dit dagelijks. Mensen die met hun hoofd al zoveel begrijpen, maar voelen dat hun lichaam nog niet mee is. Daarom combineer ik bij Klarvida Coaching methodes zoals mindfulness, NLP en lichaamsgerichte oefeningen. Samen leren we je zenuwstelsel dat het weer mag ontspannen, dat je niet meer hoeft te vechten.

We werken zacht, zonder oordeel, zonder haast.Want echte heling gebeurt niet onder druk, maar in veiligheid.

📩 Plan hier je gratis kennismakingsgesprek en ontdek hoe heling eruit kan zien wanneer hoofd en lichaam weer samenwerken.